In the series city trips by Archined correspondents abroad Robert Verrijt writes about what not to miss in his city Mumbai. 

This article by Robert Verrijt first appeared on www.archined.nl on 13-08-2007

In de serie stedentips van ArchiNed-correspondenten in het buitenland deze keer: architect Robert Verrijt over wat men niet mag missen in zijn standplaats Bombay.

Do as the locals do

Het advies voor reizigers naar India luidt meestal om na het landen in Bombay, de stad zo snel mogelijk te verlaten. En inderdaad, alles wat verwerpelijk zou kunnen zijn in een Indiase stad is in Bombay volop aanwezig: drukte, stank, verderf, lawaai, armoede en obstakels. Niet bepaald een vakantiebestemming dus. En ondanks dat sinds het begin van deze eeuw een nieuwe bouwgolf elk vierkante millimeter van het stadschiereiland aan het vullen is, is architectuur ver te zoeken. Toch fascineert Bombay en er zijn genoeg plekjes te vinden in Mumbai (sinds 1995 de officiële Indiase naam van de stad) die om elke andere reden dan ‘geijkte’ schoonheid de moeite van het bezoeken waard zijn. Hiervoor zul je echter je stoute schoenen moeten aantrekken, het vakantiegevoel nog even uitstellen en doen as the locals do. Oh, en voordat je het vliegtuig instapt, nog eerst even bij de boekhandel de twee dikke pillen Maximum City van Seketu Mehta en Shantaram van Gregory David Roberts halen – twee grondige verkenningen van de stad, die je voelsprieten maximaal zullen activeren.

Treinrit

Een belangrijk deel van de ‘Bombay-ervaring’ speelt zich af onderweg. Het snelste en meest efficiënte vervoermiddel in de stad is de trein. Zorg wel dat je niet een van de tien mensen bent die per dag door ongelukjes op het treinnetwerk overlijden. Een treinrit van het Victoria Terminal (in curieuze Bombay Gothic style) naar Bandra geeft je een dwarsdoorsnede van de stad en brengt je langs een landschap van havens, verlaten textielfabrieken, nieuwe woontorens in Indiase renaissancebastaardstijl, vervallen sociale woningbouw en sloppenwijken. Alhoewel de sloppenwijk van Dharavi niet meer lijkt dan een ellendige opeenhoping hutjes waarin 600.000 mensen proberen te overleven, is het meer dan dat. Het is een zeer vitaal en gevarieerd stadsdeel waar per jaar 500 miljoen euro aan handel wordt gevoerd. Alhoewel de wijk een doolhof is voor onbekenden, is een bezoek zonder risico.

Bandra wordt de ‘queen of the suburbs’ genoemd. Het stadsdeel haalt haar charme uit het verleden, een verleden dat echter snel aan het verdwijnen is. De nauwe laantjes staan vol met charmante, doch soms bouwvallige Portugese bungalows en stadsvilla’s. Linking Road is een shopping hub waar zowel internationale topmerken te vinden zijn, als een grote variëteit aan lokale straatwaar. In dit stadsdeel zijn vele hippe restaurants en bars te vinden. Olive Bar en Seijo and the Souldish zijn aanraders. Zenzi, dat gerund wordt door een Nederlander, is populair bij hippe lokale jongeren.

De noord-zuidroute

Op de route terug van Bandra naar Zuid Bombay zijn een aantal bijzondere plekken te vinden. Het roemrijke en statige Malabar Hill herbergt de Banganga Tank, een van de weinig overgebleven watertanks in de stad met een belangrijke religieuze betekenis. Eens per jaar in februari worden hier betoverende concerten gehouden, waarbij het publiek op de traptreden zit en de Indiase muzikanten een voorstelling geven op een drijvend vlot. Vergeet niet even door de ernaast gelegen sloppenwijk naar de zee te lopen.

Phoenix Mills is een oude textielfabriek die tot winkelcentrum verbouwd is. Hierlangs staan de Raghuvanshi Mills, met als hoogtepunt de gerenoveerde fabriekshal van de lifestyle store Good Earth. Een paar straten verderop is een textielfabriek verbouwd tot nachtclub. In de ene kant van de hal huist een Hard Rock Café, in de andere kant de oosters getinte Lougebar Shiro. Deze laatste biedt vooral wat schaars is in Bombay: een overdaad aan ruimte. In contrast hiermee staan de bazaars van het oude Bombay zoals de Crawford Market, Chor Bazaar (dievenmarkt), en Kamathipura (red light district). Een wandeling door de wijk maakt een flinke aanspraak op het incasseringsvermogen van je zintuigen.

Verstopt in de koloniale Britse wijk Ballard Estate is het ‘Parsi’ restaurant Brittantia – een waar instituut. Als je tedere Hollandse maag het aankan is de overheerlijke Mutton Berry Pulav een must.

In het Kala Ghoda District zijn de kunstinstellingen te vinden. Het is aan te raden om even in het kantoor van de UDRI (Urban Design Research Institute) langs te gaan voor interessante publicaties over Mumbai. De gerestaureerde David Sasoon Library, een juweeltje om even tot rust te komen, en het Fabindia gebouw, goed voor een groot aanbod aan textiel, staan in sterk contrast met de verlepte staat van de meeste gebouwen in het fort. De Bodhi Art Gallery en de Jehangir Art Galley hebben regelmatig interessante tentoonstellingen van lokale kunstenaars.

Festivals

Festivals zijn een belangrijk onderdeel van het leven van de Mumbaikar. Deze festivals gaan gepaard met massale volkscongregaties. Dit jaar zal de Dahi Handi op 3 en 4 september plaatsvinden. Tijdens het spektakel bouwen jonge mannen menselijke torens waarbij het de kunst is om zoveel mogelijk in de lucht hangende potten met yoghurt te breken. Vanaf 15 september begint het Ganpati festival, met het hoogtepunt op 24 september wanneer enorme beelden van de olifantengod Ganesha na lange processies in de zee bij Chowpatty Beach worden ondergedompeld.